شاپیگان

نویسندگان:

طلعت ده پهلوان

استادیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

پوریا اسمعیلی

دکترای تاریخ ایران دوره اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

دکتر سجاد دادفر

دانشیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

چکیده

ایلیاپاوْلوویچ پِطْرُوشِفْسْکی (1898- 1977م.) خاورشناس نامدار روس آثار پرشماری درباره تاریخ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی ایران نگاشته است. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که شیوه تاریخ نگاری پطروشفسکی راجع به اقتصاد کشاورزی و مالکیت ارضی در ایران چگونه است؟ در پاسخ باید گفت که وی مطابق با ایدئولوژی مارکسیست - لنینیستی تلاش کرده تا با بهره گیری از واژه «فئودالیسم» و تعمیم آن به نظام زمینداری ایران در ادوار مختلف، تفسیری معنادار طبق نظر روس ها ارائه دهد. این مقاله با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی درصدد است تا ابعاد و زوایای این موضوع را با دقت بررسی کند. یافته ها نشان می دهد که، مورخان روس بسان پطروشفسکی قصد داشتند تا در زمان جنگ سرد (1947- 1991م.) با قرائت کلی و نیز تعمیم دادن و نزدیک کردن تاریخ اجتماعی و اقتصادی کشورهایی همچون ایران به ویژه از جهت نظام زمینداری و جنبش های دهقانی به تفکرات شوروی آنان را به سیاست های کمونیستی مد نظر خود ملحق و یا حتی الامکان نزدیک کنند که این اقدام در آن دوران مسئله مهمی‌در جهت منافع شوروی و البته همسویی ایران به عنوان کشور همسایه آن ها به شمار می رفت.

کلیدواژه‌ها: تاریخ نگاری مارکسیستی، خاورشناسی روسی، پطروشفسکی، نظام زمین داری، فئودالیسم.

نشریه علمی‌تاریخ و تمدن اسلامی، سال بیستم، شماره 49، زمستان 1403. (نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام ISC )